27 Feb د ژوند کولو ØÙ‚: زما د نیپال د سÙر یوه کیسه
د اÙغانستان د Ú…ÛŒÚ“Ù†Û Ø§Ùˆ Ø§Ø±Ø²ÙˆÙ†Û Ø§Ø¯Ø§Ø±Û Ù„Ù¾Ø§Ø±Ù‡ کار کول نه یواÚÙŠ څیړنه ده بلکه، Advocacy او Ù¾Ø§Ù„ÛŒØ³Û Ø³Ø±Ù‡ مرسته کول دي Ú†Û Ù¾Ù‡ دي Ú©Û Ø¨Ù‡Ø± هیوادونو ته د Ú©Ù†Ùرانسونو لپاره تلل او د یادي اداري استازیتوب او د دي Ø§Ø¯Ø§Ø±Û Ø¯ موندنو ښودل شامل دي.Â
د Û²Û°Û±Û¹ میلادي کال د سپټمبر له Ù„Ø³Ù…Û Ú…Ø®Ù‡ تر Ø¯ÙˆÙ„Ø³Ù…Û Ù¾ÙˆØ±ÙŠ ما په کاتماندو Ú©Û Ù¾Ù‡ یو ورکشاپ Ú©Û Ú«Ú‰ÙˆÙ† ÙˆÚ©Ú“ØŒ Ú†Û (مخدره توکي او د بشر Øقوق په اسیا Ú©Û: آیا په عدلي او قضایي سیستم Ú©Û Ø´ØªÙ‡) تر عنوان لاندي وه. په یاد ورکشاپ Ú©Û Ø¯ آسیایي هیوادونو مختلÙÙˆ ÙˆÚ«Ú“Ùˆ ګډون Ú©Ú“ÛŒ وو. او د خلکو بیلابیل ډوله کلتورونو، کیسو او د آندونو یو بل سره په تبادلو د خلکو لیوالتیا لا پسي زیاته Ú©Ú“Ù‡ او دا د دي پایله شوه Ú†Û Ù¾Ø§Ù„ÛŒØ³Û Ø¬ÙˆÚ“ÙˆÙ†Ú©Ùˆ بنسټونو ته د امکان تر Øده یوه د ØÙ„ لار وښایÛ.
زه ډیره Øیرانه وم Ú†Û Ø¯ لمړی ÚÙ„ لپاره نیپال ته تلم. کله Ú†Û Ø²Ù‡ هلته خپل استوګنÚای ته ورسیدم نو تر ټولو دمخه Ú†Û Ù¾Ø± Ù…Ø§ÛŒÛ Ú‰ÛŒØ±Ù‡ اغیزه ÙˆÚ©Ú“Ù‡ هغه دا وو Ú†Û Ù„Ú©Ù‡ په دا نورو آسیایي هیوادونو Ú©Û Ú†Û Ø²Ù‡ ورسره مخ شوم، د دوي کلتور وو لکه، په مخ ÙŠÛ ÛŒÙˆÙ‡ مسکا، میلمه پالنه او هغه کلتوري Ù†Ú…Ø§Ú«Ø§Ù†Û Ú†Û Ø²Ù…Ø§ د کاتماندو د سÙر په ټولو غونډو Ú©Û Ø¨Ù‡ تر سره کیدي. په هر صورت دا ټوله کیسه نده. دلته نوري دیری اړین موضوعات او Ù†Ù†Ú«ÙˆÙ†Û ÙˆÙŠ Ú†Û Ù…ÙˆÚ– په Ú«Ú‰Ù‡ د هغو په پالیسیو کار ÙˆÚ©Ú“.Â
نور هیوادونه د Ø¯Û Ù¾Ù‡ لټه Ú©Û Ø¯ÙŠ Ú†Û Ú…Ø±Ù†Ú«Ù‡ د مخدره توکو د پالیسیو بیا کتنه ÙˆÚ©Ú“ÙŠ او د مخدره توکو د ګټه اخیستونکو او سرغړونکو مجازات Ú©Ù… Ú©Ú“ÙŠØŒ بعضی آسیایي هیوادونه بیا د دي په لټه Ú©Û Ø¯ÙŠ Ú†Û Ú…Ø±Ù†Ú«Ù‡ د مخدره توکو Ù¾Ø§Ù„ÛŒØ³Û Ù„Ø§ پسي شدیدي Ú©Ú“ÙŠ. دا یو د هغو دلیلونو څخه وه Ú†Û Ø¯ مخدره توکو د Ù¾Ø§Ù„ÛŒØ³Û Ù†Ú“ÛŒÙˆØ§Ù„ کنسرسیوم (IDPC)ØŒ د آسیایي هیوادونو څخه Øقوق پوهانو لپاره یو دري ورÚÙ†ÛŒ ورکشاپ چمتو Ú©Ú“ تر څو، د مخدره توکو د قانون څخه دÙاع ÙˆÚ©Ú“ÙŠ او د مخدره توکو د سرغړونکو په وړاندي جزا راکمه Ú©Ú“ÙŠ.Â
د دي ورکشاپ موخه د Ù†Ú“Û Ø¯ ننګونو بØØ« کول ول. ټولو ګډونوالو Ø¨ÛŒÙ„Ø§Ø¨ÛŒÙ„Û ØªØ¬Ø±Ø¨ÙŠ راولاړي Ú©Ú“ÙŠ. ولي په اصل Ú©Û Ú‰ÛŒØ±ÙŠ پاملرنه ÛŒÛ Ø¯ مخدره توکو او د بشري Øقوقو سرغړونکو تر Ù…Ù†Ú Ù¾Ù‡ اړیکه باندي وه، Ú†Û Ø¯Ø§ یوه نړیواله ننګونه ده او د ډیریو خلکو ژوند ÛŒÛ Ø§Ø®ÛŒØ³ØªÙŠ دی.Â
په یاد ورکشاپ Ú©ÛØŒ هغه Ú…Ù‡ Ú†Û Ø²Ù…Ø§ ډیر پام ÙŠÛ ÙˆØ±ØªÙ‡ واړوه هغه په کاتماندو Ú©Û Ø¯ یوه سیمه ییز دÙتر ÚšÚینه کارکوونکی وه Ú†Û Ù¾Ù‡ مخدره توکو روږدو ÚšÚÙˆ ته به ÛŒÛ Ú©Ù… زیان رسونکي توکي ورکول. دا د ÚšÚÙˆ یو ګروپ وو، Ú†Û Ù…ÙˆÙ†Ú– د دوي د کاري دÙتر څخه هم لیدنه ÙˆÚ©Ú“Ù‡. او دوي هلته د ÚšÚÙˆ دکم زیان رسولو لپاره کار کوي. یوه له دي میرمنو څخه ÛŒÛ ÛŒÙˆ بکس Ù„Ø±ÙˆÙ†Ú©Û ÙˆÙ‡ Ú†Û Ù¾Ù‡ یاد بکس Ú©Û Ø³Ø±Ù†Ø¬ØŒ پډزونه او نور داسي ډیری توکي ول Ú†Û Ø¯ مخدره توکو روږدو ښÚÙˆ ته ورکول Ú†Û Ø¯ زیان رسولو په کمولو Ú©Û ÙˆØ±Ø³Ø±Ù‡ مرسته ÙˆÚ©Ú“ÙŠ. دی دÙتر برسیره پر دي Ú†Û ÚšÚÙˆ ته د Ú©Ù… زیان رسولو توکي ورکړي د بیا Ø±ØºÙˆÙ†Û Ø¯ کارونو یو مرکز هم بلل کیږي. د هغو ÚšÚÙˆ لپاره Ú†Û ØºÙˆØ§Ú“ÙŠ د مخدره توکو استعمال بند Ú©Ú“ÙŠ دا NGOØŒ ورته د لاسي صنایو او هنرونو لپاره د اړتیا ÙˆÚ“ توکي چمتو کوي او همدارنګه د انګلیسي Ú˜Ø¨Û Ø²Ø¯Ù‡ Ú©Ú“Ù‡ ورکوي.
دوي کولای شي Ú†Û Ù„Ø§Ø³ÙŠ صنایع جوړي او په بازار Ú©Û ÙˆÙ¾Ù„ÙˆØ±ÙŠ. دوي یوه لوبه تر سره Ú©Ú“Ù‡ او په یاده لوبه Ú©Û Ø¯ÙˆÙŠ وښوده Ú†Û Ø¯ÙˆÙŠ څرنګه کار کوي او زمونږ د ټولو ګډونوالو پام ÛŒÛ Úان ته راوګرÚاوه. دی میرمنو په ډیره Øوصله او ريښتیني توګه کار کوه البته Ú†Û ÛŒÙˆ ډیر Ú©Ù… عاید ÛŒÛ ØªØ± لاسه کوه، مګر دا یو ډول هڅونه وه د ټولو ګډونوالو لپاره Ú†Û Ú…Ø±Ù†Ú«Ù‡ په خپلو هیوادونو Ú©Û ÙˆÙ†Ú‰Ù‡ واخلي.
AREU په سیمه او هیواد Ú©Û Ø¯ مخدره توکو او معیشت او خوندیتوب د څیړنو په مطالعاتو Ú©Û Ø§Ùˆ همدارنګه د قوي شواهدو پر بنسټ Ù¾Ø§Ù„ÛŒØ³Û Ø§Ùˆ پروګرام جوړونکو ته خورا مخکښه اداره ده.
دا ډول Ú©Ù†Ùرانسونو Ú©Û Ø¨Ø±Ø®Ù‡ اخیستل مونږ ته د شواهدو پر بنسټ څیړنه، شننه او د خلکو د ÚšÙ‡ ژوند کولو لپاره د عملي ګامونو په اخیستلو Ú©Û او د اړیکي ټینګولو لپاره لا ډير Ú…Ù‡ رازده کوي په Úانګړي توګه د اÙغانستان په شان په یوه ډیر زیان مننوکي ټولنه Ú©Û.